Zaskakujące skutki efektu kameleona. Przynosi korzyści, ale ma też ciemniejszą stronę
Ten mechanizm odgrywa bardzo ważną rolę w interakcjach międzyludzkich, a poddajemy mu się zupełnie nieświadomie. Efekt kameleona od lat jest przedmiotem badań naukowców, a jego przykłady możemy zauważyć na każdym kroku. Jak działa i jakie są jego skutki?
Efekt kameleona to zupełnie automatyczny mechanizm, który doskonale widać u dzieci naśladujących rodziców. W ten sposób rozwijają swoje umiejętności społeczne oraz zdolności poznawcze. Zachowania wynikające z tego zjawiska mają wiele zalet, zwłaszcza w przypadku budowania relacji z innymi ludźmi, jednak są również ciemne strony tego schematu.
Na czym polega efekt kameleona?
Jak sama nazwa wskazuje, efekt kameleona dotyczy naśladownictwa. Chodzi o taki mechanizm, który powoduje, że automatycznie i najczęściej nieświadomie powielamy zachowania osoby, z którą wchodzimy w interakcję. Przykłady efektu kameleona mogą dotyczyć małych rzeczy takich jak gesty czy mimika, lecz także tonu głosu i używanych słów.
W praktyce przejawia się to na przykład przyjmowaniem takiej samej postawy ciała jak osoba, z którą rozmawiamy lub używaniem podobnych zwrotów do tych, które stosuje rozmówca. Efekt kameleona zachodzi też wtedy, kiedy dostosowujemy tempo konwersacji do tego, które przyjął odbiorca naszych komunikatów.
Jak działa efekt kameleona?
Efekt kameleona pozwala nam sprawnie dostosować się do środowiska, w którym przebywamy. To naturalny mechanizm ułatwiający adaptację. Takie naśladownictwo ma pod wieloma względami pozytywny wpływ na relacje międzyludzkie. Podobieństwa zbliżają nas do siebie i budują więź, rozwijając sympatię oraz poczucie zaufania.
Ten mechanizm ma również wiele zalet w przypadku świadomego naśladownictwa. W takim przypadku ważna jest jednak dbałość o subtelność oraz autentyczność. Widać to na przykładzie wizyty u terapeuty. Specjalista, który dostosowuje tempo oraz styl komunikacji do naszego, tworzy przestrzeń, w której czujemy się bezpiecznie.
Czy efekt kameleona może działać negatywnie?
Z efektem kameleona mogą się również wiązać negatywne skutki. Jeśli nadmiernie odwzorowujemy zachowania innych, narażamy się na trudności w zdefiniowaniu własnej tożsamości. W tym przypadku postawa skrajna wpływa także na to, że inni mogą nie postrzegać nas jako autentycznych.
Efekt kameleona bywa także stosowany jako technika manipulacyjna, która ma służyć osiągnięciu określonych korzyści. Osoba, która używa naśladownictwa w ten sposób, chce wzbudzić w nas poczucie zaufania i stworzyć pozorną więź, która ma na celu jedynie wykorzystanie tych zależności do osiągnięcia własnych założeń.
Czytaj także:
- Po tym poznasz overthinkera. 5 oznak, które mówią wszystko
- To, co drażni cię u innych, wiele mówi o tobie. Poznaj efekt lustra
- Zasada "wystarczająco dobrze" ułatwia życie. Jest genialna w swojej prostocie